Sedert het einde van het Berlusconi-bewind gebeuren er weer veel mooie dingen in Pompeï. Grootscheepse restauraties moeten de antieke stad aan de voet van de Vesuvius opnieuw in volle glorie laten schitteren. Enkele jaren geleden ontdekten Italiaanse archeologen er een prachtig nieuw fresco met de voorstelling van Leda en de zwaan.
De oppergod Zeus had een oogje laten vallen op Leda, de echtgenote van de Spartaanse koning Tyndareos. Hij slaagde er echter niet in haar te verleiden. Daarom veranderde hij zichzelf in een zwaan en overweldigde Leda. Beschaamd om het gebeurde had Leda diezelfde avond ook gemeenschap met haar man. Na negen maanden werden volgens de mythe vier kinderen geboren. Pollux en Helena waren de kinderen van Zeus, Kastor en Klytaimnestra van Tyndareos. Uiteraard was deze mythe een dankbaar voorwerp voor muurschilderingen en mozaïeken. De grootste kunstenaars hebben zich sedert de Oudheid aan het thema gewijd. Het verschil tussen de kuise ‘Leda en de zwaan’ van Leonardo da Vinci en de copulerende van Michelangelo kan nauwelijks groter zijn.
De Ierse dichter William Butler Yeats wijdde aan de mythe het volgende gedicht (vert. A. Roland Holst en J. Eijkelboom):
Een plotse windvlaag: de grote vleugels nog slaande
boven het wankelende meisje, haar dijen gestreeld
door de donkere vliezen, haar nek gevat in zijn bek,
drukt hij haar hulpeloze borst tegen de zijne.
Hoe kunnen deze verschrikte vingers
de gevederde glorie weren van haar wijkende dijen?
En wat kan een lichaam, gevloerd door deze witte wervel
anders dan het vreemde hart te voelen kloppen, liggen als het daar doet?
Een huivering in de lendenen verwekt daar
de gebroken muur, het brandende dak en toren,
en Agamemnon dood.
Zo omstrengeld,
zo overmeesterd door het brute bloed uit de luchten,
werd zij deelachtig aan zijn kennis met zijn geweld
eer de onverschillige snavel haar kon laten vallen?
- Leonardo Da Vinci, Galleria Borghese, Rome
- Michelangelo, kopie van een verloren schilderij, The National Gallery, Londen
- Michelangelo, gravure, British Museum, Londen