Mussolini en Rome

Gepubliceerd op 20 augustus 2020 om 19:11

Monumenten van macht worden vaak politiek gerecupereerd vanuit een zekere nostalgie naar de grootsheid van het nationale verleden, vanuit een nostalgie die verwijst naar een grondstroom onder het volk en leidt naar een doctrinaire interpretatie van een geschiedenis die de facto nooit werkelijkheid is geweest.

Recuperatie van geschiedenis en erfgoed in deze context is van alle tijden. Mussolini droomde van een nieuw Italië. Dat nieuwe Italië was voor wat betreft il Duce het herboren Romeinse Rijk. Rome moest daarvan het symbool worden. Eén van de dragende elementen van de fascistische recuperatie van het erfgoed was de Via dell’Impero die van de Piazza Venezia leidde naar het Colosseum. De aanleg ervan startte in 1932. Rond 1945 kreeg het eerste stuk zijn huidige naam: Via dei Fori Imperiali. De straat dankt zijn naam aan de Fori Imperiali, waar hij dwars door- en overheen loopt: het forum van Trajanus, het forum van Augustus en het forum van Nerva waarvan belangrijke gedeelten ook vandaag nog zichtbaar zijn. Langs de weg stonden de bronzen beelden van Romeinse keizers.

Vanuit het standpunt van de Italiaanse dictator was de aanleg van deze weg logisch. Il Duce had zijn werkkamer achter een van de ramen van het Palazzo Venezia op het gelijknamige plein. De aanleg van de Via dei Fori Imperiali vanaf de Piazza Venezia in de richting van het Colosseum schonk hem een onbelemmerd uitzicht op het machtigste monument van het oude Rome. Daar en boven was hij verzot op militaire défilés. Welk kader was hiervoor beter geschikt dan een boulevard die tussen de met keizerlijke macht verweven Romeinse monumenten liep? De weg werd in elf maanden aangelegd. Weinig Romeinen zaten erover in. Bezorgde archeologen werd geen ruimte gegund om onderzoek uit te voeren. Tegen de muur van de basilica van Maxentius op het Forum Romanum liet Mussolini vijf enorme stenen kaarten aanbrengen. Vier ervan zijn nog zichtbaar. Ze illustreren de ontwikkeling van het glorieuze Romeinse rijk. De vijfde kaart stelde het nieuwe Italië, het rijk van Mussolini, voor.

Toen Hitler in 1938 een bezoek bracht aan de stad was Mussolini uitermate fier dat hij op de nieuw aangelegde weg een schitterende parade aan der Führer kon presenteren. En zo vertelt de Via dei Fori Imperiali minstens evenveel over het fascistische Italië als over Rome als de stad van Romeinse keizers!