Vandaag lees ik in de krant dat twee vermiste notitieboekjes van Charles Darwin wellicht gestolen zijn uit de universiteit van Cambridge. De politie onderzoekt de zaak. Hun waarde loopt in de miljoenen euro’s. De beheerders van de bibliotheek van de Britse universiteit van Cambridge verkeerden al twintig jaar in de mening dat de boekjes ‘ergens verkeerd gelegd’ waren. Dat is op zich niet te verwonderen als je weet dat de universiteitsbibliotheek van Cambridge immens is. Ze telt liefst 210 kilometer rekken. Maar een handschrift van dat niveau verkeerd leggen?
Diefstal van bijzondere collecties in bibliotheken is een realiteit waarmee moet rekening worden gehouden. Het gaat niet alleen om diefstal van handschriften of oude boeken, maar ook van miniaturen of gravures uit dergelijke werken. Illegale handel in cultureel patrimonium en erfgoed is een lucratieve bezigheid. Diefstallen van handschriften of boeken uit grote collecties komen vaak pas jaren later aan het licht. Nog meer geldt dit voor beschadigingen door verwijderen van miniaturen of platen. Howard Spiegler, de co-voorzitter van Herrick's Art Law Group die gespecialiseerd is in commerciële kunstzaken, verklaarde in The Guardian van 26 juni 2015 : “Thefts are a real problem that plagues almost all national libraries. It goes beyond the actual monetary value of these works because really they’re priceless”.[1]
Internationaal onderzoek heeft ondertussen uitgewezen dat 1/3 van de diefstallen gebeurt door bezoekers en 2/3 door eigen personeel. Ingeval van eigen personeel is het bijzonder moeilijk diefstallen aan het licht te brengen omdat zij doorgaans in de mogelijkheid zijn alle sporen goed uit te wissen. Over diefstallen in erfgoedbibliotheken werd op 26 juni 2015 in de British Library een internationale conferentie gehouden: “The Written Heritage of Mankind in Peril: Theft, Retrieval, Sale and Restitution of rare books, maps and manuscripts.”[2] De conferentie toonde aan dat het om een internationaal probleem gaat waarvan de facto geen enkele bibliotheek vrij is. Twintig jaar van mening zijn dat handgeschreven notities van dat niveau ergens verkeerd zijn gelegd, dat roept op zijn minst vragen op !
Foto: NOS/De Standaard