Vandaag de dag zijn op verschillende plaatsen in Zuid-Frankrijk nog steeds sporen van de Via Domitia zichtbaar. Deze Romeinse weg werd in 118 voor ChrIstus door proconsul Domitius Ahenobarbus aangelegd om Spanje met Italië te verbinden. Zo ook enkele overblijfselen van deze oude weg die door Sextantio, de huidige gemeente Castelnau-le-Lez, liep. Het vraagt wel enig speurwerk tussen al de verkavelingen en kmo-zones. Met de hulp van een vriendelijke jogger vinden wij het trace van ongeveer een kilometer lang terug achter een woonverkaveling, ter hoogte van de plaatsen 'la Garrigue' en 'le Devois' in Castelnau-le-lez. Het is niet meer dan een ruw pad door het grotendeels verminkte landschap. Langs dat pad ligt net over de helft van de afstand een brede en op het eerste gezicht kunstmatig opgeworpen talud. Misschien gaat het om de oorspronkelijke fundering van de Romeinse heerbaan.
Aan de heerbaan gingen traditionele protohistorische routes vooraf die bij Griekse historici en geografen bekend stonden als de "de weg van Heracles". Polybius (Historiën, III, 39) schrijft over deze weg: "Deze route is door de Romeinen zorgvuldig naar het aantal passen uitgemeten en om de acht stadiën gemarkeerd met mijlstenen." (1) Het toeval wil dat in het Archeologisch Museum Henri Prades bij de archeologische site van Lattara, Lattes, enkele mijlpalen worden bewaard van Augustus, Tiberius en Claudius die langs deze heerbaan stonden. Voor reizigers uit de oudheid waren die mijlpalen langs wegen een integraal onderdeel van het landschap. Ze markeerden de hoofdwegen om de duizend Romeinse passen (1478,50 meter). Echter deze mijlpalen waren ook een belangrijk medium voor politieke communicatie. Zij herinneren aan de belangrijke werken en waren tegelijk een eerbetoon aan de keizers die de weg lieten aanleggen of die beslisten deze te laten repareren.
Mijlpalen van Augustus, Tiberius en Claudius in het Musée Henri Prades in Lattes.
Onze kennis van de Via Domitia berust vooral op dergelijke mijlpalen, in combinatie uiteraard met het archeologisch onderzoek. In het bijzonder keizer Augustus heeft omstreeks de erawissing ongetwijfeld veel aandacht aan deze weg geschonken. Hij liet immers ook de via Iulia Augusta, die in Nîmes op de Via Domitia aansloot, aanleggen. Op die manier was een snelle verbinding tussen Rome en het Iberische schiereiland.
Vertaling: W. Kassies, 2007.